JWST legt het hypnotiserende wervelstelsel in zijn gezichtsveld vast

De James Webb-ruimtetelescoop heeft een verbluffend nieuw beeld vastgelegd van het Whirlpoolstelsel, een spiraalstelsel met een ‘groots ontwerp’, gevangen in een ongemakkelijke relatie met zijn buurman, dwergstelsel NGC 5195. Astronomen hebben op deze dag gewacht sinds Hubble voor het eerst opnamen maakte Het. En het stelt niet teleur.

M51, officieel Messier 51 genoemd, was het eerste sterrenstelsel dat werd geclassificeerd als een spiraalstelsel, hoewel het technisch gezien eerder een sterrenstelsel met een groots ontwerp is dan een standaardstelsel. Misschien heb je Hubble’s prachtige beelden gezien van zijn perfecte spiraalarmen, een kenmerk van dit soort sterrenstelsels. Gelegen op slechts 27 miljoen lichtjaar van de aarde, maakt het adembenemende gezichtspunt het tot een uitstekende studie van zowel de structuur van klassieke spiraalstelsels als van stervormingsprocessen.

Een nieuwe opname van de James Webb Space Telescope heeft meer licht geworpen op het stervormingsproces als onderdeel van een reeks waarnemingen genaamd FEAST (Feedback in Extragalactic Star Clusters), ontworpen om stellaire kraamkamers buiten onze Melkweg te detecteren en te bestuderen. De James Webb-ruimtetelescoop, die infrarood licht gebruikt, kan meer door het gas en stof zien waar sterren worden gevormd dan welke telescoop dan ook, en kan deze stervormingsgebieden dus veel verder weg detecteren.

Nieuwe beelden zijn gemaakt met behulp van JWST’s NIRcam- en MIRI-tools. In de onderstaande NIRcam-afbeelding (Near Infrared Camera) zijn de donkerrode kenmerken warm draadvormig stof, volgens Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA), terwijl de heldergele en oranje gebieden gasgeïoniseerd zijn door nieuw gevormde sterrenhopen.

Het MIRI-instrument (Medium Infrared Instrument) daarentegen ziet licht in het midden-infrarode gebied van het elektromagnetische spectrum, dat sterlicht opvangt dat opnieuw is verwerkt door stof en korrels om de filamenten dramatischer te verlichten. De European Space Agency zei in een rapport: “De lege holtes en heldere filamenten wisselen elkaar af en wekken de indruk van rimpelingen die zich vanuit de spiraalarmen verspreiden. De gele samengevoegde gebieden duiden op nieuw gevormde sterrenhopen in de melkweg.” stelling.

Het ‘Grand Design’ van de Melkweg klinkt misschien als een argument ten gunste van een hoger kosmisch wezen, maar het verwijst in feite naar het ‘Grand Design’ van de natuur. Het verwijst naar een zeldzaam type (slechts één op de tien) spiraalstelsels met sterke, gedefinieerde armen die uit een duidelijk centraal gebied voortkomen in plaats van onvolledige of vreemd gevormde armen. Daar is uiteraard een wetenschappelijke reden voor. In het geval van M51 is het waarschijnlijk dat zijn buurman, dwergstelsel NGC 5195, zichtbaar in de Hubble-afbeelding hieronder aan het uiteinde van een van de spiraalarmen, het zijn perfecte vorm heeft gegeven.

“Er wordt aangenomen dat de zwaartekrachtsinvloed van de kleinere metgezel van M51 gedeeltelijk verantwoordelijk is voor het statige karakter van de prominente en onderscheidende spiraalarmen van de Melkweg”, legt de European Space Agency uit.

Sinds Hubble dit ongelooflijk mooi uitziende sterrenstelsel heeft vastgelegd, vragen astronomen zich af hoe het eruit zou kunnen zien zoals gezien door de James Webb Ruimtetelescoop. Nu weten we het, en je kunt zeggen dat het het wachten waard was.