Blade Runners, Nederlandse windmolens Stille verhalen over het vermalen leven

Lijnzaad wordt gemalen om olie te produceren voor een fabriek als grondstof voor olieverf. Net als vroeger.

De Ponte Hen heeft 330 jaar werk en verandering. Op de molenvloer werd tot 1926 lijnzaad gehuisvest, voordat het gebouw tien jaar later gedeeltelijk werd gesloopt en omgebouwd tot pakhuis.

Tegenwoordig wordt het herbouwd en opnieuw gepolijst, en dankzij fondsenwerving in de jaren zeventig kunnen bezoekers inzicht krijgen in het eeuwenoude ambacht.

“Onze Koningin Juliana doneerde ook geld en kocht een mast voor de Nederlandse vlag”, vertelt Van Leeuwen. Hoeveel guldens de rijke koning in zijn zak stak, blijft tot op de dag van vandaag een geheim.

Achter de wederopstanding van de plek stond de Maatschappij Jansche Molen, opgericht in 1925 door de Zandumse leraar, schilder en windmolenliefhebber Franz Mars.

Mars wilde de oude molens aan de rivier de Jan behouden als unieke monumenten in dit gebied ten noorden van de Nederlandse hoofdstad, waar ruim 600 windmolens werkten.

“Vandaag de dag beheert de vereniging 13 monumentale windmolens in Zandum, maar ook in het naburige Wormer en Westzon”, zegt kunsthistorica Katalijne Prinzenberg.

Hij coördineert vrijwilligers die bezoekers rondleiden in het nabijgelegen molenmuseum of gras en heggen maaien in de tuinen. Zo helpen zij bijvoorbeeld de arbeiders van De Ponte Hen een handje.

“Wij zijn geen museum, maar een werkende fabriek”, zegt vrijwilliger Van Leeuwen tegen bezoekers.

Ondertussen meet molenleider Gruening de geluiden van het maalmechanisme: “Als windmolen luister je heel goed en weet je heel snel of er iets mis is met de houten tandwielen.”

Alles verloopt soepel en hij kan vertellen over zijn eigen ambachtspad. “Ik ben geboren in een windmolen, dus ik had geen andere keuze dan windmolen te worden”, zegt Grüning, die archeologie en biologie studeerde in Amsterdam, maar uiteindelijk terugkeerde naar windmolens.

Hij bracht twee jaar door als leerling bij een naburige zagerij Hed Jonge Shop (jonge schapen) voordat hij slaagde voor een speciale test om, zoals hij het uitdrukte, een “rijbewijs voor windmolens” te krijgen.

Grüning zette dit als jonge molenaar twee jaar voort voordat hij in 2023 het stokje overnam van De Ponte Hen.

Het Jonge Schaap is een ander werkend voorbeeld, maar voor de houtproductie worden de turbulente boomstammen door bleke dennenstammen gescheurd.

“We maken planken voor meubelwerkplaatsen, timmerlieden en schrijnwerkers, maar ik kan je niet vertellen hoe lang het duurt voordat je een zaag ziet; we zijn afhankelijk van windenergie”, zegt Tim Toews, die al zestien jaar bij John River freest. jaar.

De zagerij is in 2007 gebouwd als reconstructie van een historische molen op basis van tekeningen en computersimulaties. Dit maakt John de jongste windmolen.

Duiven leiden dagelijks groepen bezoekers door de boomstammen, een genot voor zowel toeristen als een Nederlander die op zijn klompen loopt of aanlandt.

Een deel van de maaltraditie gaat terug tot de handelstijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie in de afgelopen eeuwen.

Scheepseigenaren en kooplieden die vanuit Zuid-Afrika, Ceylon, India, Perzië en Indonesië werkten, dreven goederen, waaronder textiel, met de Baltische staten, Noorwegen en Nederland. Ook hier schreven de windmolens van Zandam geschiedenis.

De Schoolmeister, gebouwd in 1692, ligt in de wijk Westzon. Volgens de Mill Association zou het de laatste windpapierfabriek ter wereld zijn.

Hier gebruikt molenaar Ron Potterman het proces waarbij katoenafval wordt omgezet in een dikke pulp die traditioneel wordt gebruikt om zwaar papier te maken voor stijlvolle uitnodigingen en certificaten.

Maar één bepaald eindproduct in de lokale maalindustrie steekt boven alle andere uit.

Aangenomen wordt dat de grondwet van de Verenigde Staten, ’s werelds langste geschreven staatshandvest, geschreven in 1787 en van kracht sinds 1789, op papier uit de Zandumse molen is geschreven.