Kan de Nederlandse groentekasketen de stijgende kosten aan?

Wie draagt ​​de stijgende kosten? Dit wil iedereen in de Nederlandse glasgroentemarkt weten. Aan het begin van dit nieuwe seizoen heeft niemand echt een antwoord, maar voorlopig lijkt het erop dat boeren het opzadelen. Het is duidelijk dat deze toestand niet lang zal duren. Zal de afdeling een consensusstandpunt innemen? Wie weet.

Volgens veel boeren, toeleveranciers en handelaren bevindt de Nederlandse tuinbouw zich momenteel in de grootste crisis die de tuinbouwsector nog niet kent. De energieprijzen schieten omhoog, er is inflatie, er is een tekort aan arbeidskrachten, de grondstofprijzen stijgen, er is onzekerheid in transport- en handelsroutes en de geopolitieke situatie is volatiel. Als de prijs van nieuwe producten in de supermarkt stijgt tot een recordhoogte, krijgen boeren ongeveer 20 procent van dat bedrag. Boeren moeten er alles aan doen om hun kosten onder controle te houden

Desbetreffende afdeling
Wat gebeurt er dan op de markt? Komkommers zijn eind januari begonnen aan het Nederlandse kasgroentenseizoen. Andere producten zoals aubergine, courgette, paprika en tomaten volgden. Degenen die het niet goed weten, zullen zeggen dat er niets mis is met dit veld. Achter het nieuws over knapperige, gezonde producten gaat echter een sector van grote zorg schuil. Dit jaar meer dan ooit. De tragische oproep dat vier op de tien Nederlandse boeren in financiële moeilijkheden verkeren, werd eind maart eindelijk gehoord. Belgische boeren zitten in veel landen in hetzelfde schuitje.

De sector zit sinds het najaar in de problemen. De eerste fabrikanten kregen te maken met problemen toen de energieprijzen begonnen te stijgen. Aanvankelijk stopten ze met het planten van gewassen en stonden de kassen (langdurig) leeg. Sommigen hebben het helemaal opgegeven of hebben hun kassen (sierplanten) verkocht aan collega’s. Deze winter werd slechts de helft van de gebruikelijke tomatenmaten onder belichting geteeld. Indien niet door lege kas, door zuiniger belichten en verwarmen. Ook de komkommerproductie, die momenteel het hele jaar door wordt geteeld, is sterk gedaald.

Erg duur
Medio april zijn deze effecten nog zichtbaar in de markt. Veel boeren worstelen nog steeds onnodig met anders boeren. Dus productie verminderen. Want wat je niet uitstraalt, komt er ook niet uit. Het nieuwe kasgroentenseizoen kwam langzaam op gang met hoge prijzen. Tomaten werden begin april verkocht voor een ongekende prijs. De prijzen zijn hoger dan het gemiddelde van de afgelopen jaren, maar de kosten zijn nog steeds erg hoog. Nederlandse tomaten werden in maart dubbel zoveel verkocht als het jaar ervoor. Dit laat zien hoe ongebruikelijk de huidige marktsituatie is.

Boeren die aan het begin van het seizoen produceren, kunnen bij een lage aanvoer rekenen op goede prijzen. Op dit moment is er veel vraag naar producten die in de kas worden geteeld. Dit geldt ook voor exporterende landen, waar eigen product schaars is of aan het begin van het seizoen beschikbaar is. Tegelijkertijd is het kweken van een warme, gloeiende kas nu al mogelijk met grote zorg en efficiëntie. Dit jaar werden deze boeren vervolgens gedwongen de markt op te gaan en verloren ze dat voordeel.

Hetzelfde geldt voor handelaren. Volgens hen hebben lage volumes aan het begin van het seizoen de export gecompliceerd. Zoals op de recente International Horticultural Trade Fair Fruit Logistics is aangegeven, worden vooral de dagelijkse handelaren hard getroffen. Lage productie betekent minder verzending naar het buitenland. Nog voordat deze transportkost wordt overwogen, is deze ook sterk gestegen en moet deze nog worden toegevoegd.

In de weken voor Pasen schoten de prijzen van komkommers, aubergines en vlagtomaten omhoog. Dat gezegd hebbende, was vooral de prijs van vlagtomaten al hoog. Dit is niet waar daghandelaren van houden. Hogere prijzen zijn goed, maar volgens de markt maakten de hoeveelheden tomaten die voor Pasen werden verhandeld de daghandel een uitdaging. Handelaren willen dat de prijzen licht dalen. TOV’s van rond de 2,50 zijn ’te duur om iets goeds te doen’.

Komkommer- en aubergineprijzen lagen in de week voor Pasen boven de 1. De grote vraag in de markt is wat er na Pasen gaat gebeuren. Op het moment van schrijven wordt aangenomen dat de productenmarkt zal worden overspoeld; Want de boeren hebben de teelt uitgesteld en het teeltschema aangepast. Dan prevaleert vraag en aanbod, kostencrisis of niet. De angst is dat de prijzen kunnen dalen en dat is precies waarom goede prijzen juist nu zo welkom zijn.

Welke prijs bieden jullie aan?
Hoewel de partijen dit seizoen verkoopovereenkomsten hebben gesloten, zijn deze kosten nog onderwerp van discussie. Zo niet dit seizoen, voor de winter. Aan de koperskant van de keten moeten boeren en boerenverenigingen weten: welke prijs bied je? Namens boeren en producentenorganisaties is dit: Stelt u kosten vast voor een heel seizoen? Of voegt u flexibiliteit toe, zodat de prijzen tijdens het seizoen stijgende kosten zullen weerspiegelen (of dalen, hoewel dat onwaarschijnlijk is)?

In dat laatste geval wordt met name gedacht aan grote supermarktketens. Kunnen kopers van deze grote kasgroenten meer betalen voor goede, standaard Nederlandse of Belgische kasproducten? Dat begrijpen boeren. Steeds meer mensen lijken zich ervan bewust te zijn dat prijsstijgingen onvermijdelijk zijn. Maar dat neemt niet weg dat bij het verhogen van de prijzen met elke cent rekening wordt gehouden. Onlangs zei een supermarktmanager in een Nederlandse tv-show dat hij de prijs wilde verhogen naar € 0,10, niet 0,15, om de kosten te dekken. Ondertussen wijzen boeren en producentenorganisaties erop dat supermarkten ‘geen standpunt innemen’.

Gas prijzen
Dezelfde boerenverenigingen bepalen momenteel hun eigen en de situatie van hun boeren. Zij doen de berekening voor het product. Per type tomaat wordt gekeken wat het voordeel is van verschillende gasprijzen per product; Voor sommige boeren met vaste gascontracten ligt de gasprijs rond de 0,80. Stijgende gasprijzen hebben hen (nog) niet geraakt. Maar sommige boeren hebben geen gunstige gasopties of hebben hun contracten opgezegd.

Anderen moeten hun kassen verwarmen of alleen ketels houden tegen dagelijkse gasprijzen, geen warmtekrachtkoppelingssystemen. Deze boeren hebben te maken met heel verschillende energiekosten. Voor Pasen waren de gasprijzen ongeveer € 1/MW per uur. In de huidige markt kan geen enkele berekening van deze gasprijs langetermijngewassen rechtvaardigen, vooral geen wintergewassen. Hierover zal de komende maanden een besluit worden genomen.

Zekerheid van kosten
De vraag hoe winstgevend de glastuinbouw in Noordwest-Europa is, is vooral de onzekerheid over de gasprijzen. In 2021 zal meer dan 25% van alle kosten van de Nederlandse glastuinders energiekosten zijn. Zelfs voor het uitbreken van de oorlog in Oekraïne was het de afgelopen maanden niet mogelijk om de prijs van zeer volatiel gas te meten. Je moet je afvragen: lost het bepalen van de gasprijs het probleem op? Het idee om de prijs van gas in Frankrijk vast te stellen op 0,70 euro is genoemd. Het berekent de kosten die de boeren kennen. De Europese Commissie is tussenbeide gekomen.

Door de ‘ongekende situatie’ heeft het lidstaten de meeste toegang tot staatssteun geboden. Geeft landen de mogelijkheid om gasrijke sectoren zoals glastuinbouw te compenseren. Het valt nog te bezien of individuele lidstaten dit zullen doen en in welke mate. De maatregelen van de Nederlandse regering worden later deze maand verwacht. Nederland stond er niet om bekend snel staatssteun te selecteren, dus de verwachtingen werden getemperd voordat de stappen konden worden gezet. Inmenging in de energiemarkt door het vaststellen van gasprijzen wordt niet direct verwacht.

Of prijsstelling een oplossing zal bieden voor het grote geheel, staat ook ter discussie. Zal in de toekomst rekening moeten houden met hogere kosten. Ook, in de loop van de tijd, de kosten die gemoeid zijn met het telen van niet-gasgewassen; Er is al iets opgevallen. Zoals steeds wordt benadrukt, werkt de sector hard aan verduurzaming en zet ze nu al de nodige stappen. Nederlandse boeren strekken bijvoorbeeld hun nek uit over aardwarmte en beheren hun eigen systemen. De nieuwe manier van telen, een teeltmethode die zich richt op een hoge productie met een laag energieverbruik, is het afgelopen decennium tot stand gekomen. Het vergroten van de stabiliteit is echter niet gratis. Dit vereist investerings- en andere kosten.

Op korte termijn is het belangrijk dat boeren fruit, groenten, bloemen en planten winstgevend telen voor publieke consumptie. Daarom stuitte de sierplant – zoals aanbevolen door de Nederlandse overheid – korte tijd niet op ontkenning en verontwaardiging. De overheid zal boeren helpen deze moeilijke tijden te overleven. Boeren, soms hun generaties, willen echter niet naar de lege kas kijken. Of laat een warmtekrachtkoppelingsinstallatie draaien om elektriciteit te produceren om terug te leveren aan de energiestructuur. Dit is een goede bron van inkomsten voor sommige boeren, aangezien de gasprijzen ook de elektriciteitsprijzen hebben doen stijgen. Maar net als collega-boeren die dit voordeel niet hebben, gaan ze groenten, fruit, bloemen of planten telen.

kosten doorgeven
Om dat te doen, moeten producenten (tot op zekere hoogte) de gestegen gaskosten overwinnen. Dat is waar iedereen in de keten al maanden over praat. Dat is een uitdaging, want ondanks alle integratie is de keten erg versnipperd. Dit draagt ​​niet bij aan betere prijzen voor kasproducten en maakt het moeilijker om een ​​front te vormen. Het is niet voor niets dat ze zichzelf versterken door productiesystemen samen te voegen en/of hun territorium uit te breiden door nieuwe producenten vast te binden. Het idee dat als je substantieel bent, je sterk bent. Desalniettemin lijkt het erop dat iedereen zich uiteindelijk heeft gerealiseerd dat consumenten de last van torenhoge prijzen, die zo snel en explosief zijn, niet kunnen dragen.

Deze crisis raakt iedereen. Mensen verminderen de warmte in hun huizen en steeds meer gezinnen worden gedwongen de broekriem aan te halen. Daarom zou het te hoog zijn om 2 per komkommer te rekenen om de kosten te dekken. Ook profiteert het niet van de Nederlandse marktpositie bij internationale concurrenten waar minder gas wordt geteeld, de arbeidskosten lager zijn en de kwaliteit van tomaten en paprika’s beter is. Nederland kan zelf op de markt kopen en (goedkope) import kan lokale producten vervangen. Dit is in de winter al gebeurd. De Nederlandse glastuinbouw kon niet helpen omdat het zoveel minder was dan normaal. Nederlandse boeren kunnen ook verder naar het zuiden gewassen telen, waar supermarkten, die het hele jaar door van dezelfde leverancier willen zijn, in de smaak zullen vallen.

Hoewel de prijs van komkommer nog geen € 2 heeft bereikt, zal iedereen in de keten op de een of andere manier moeten boeten voor de huidige crisis. Als komkommers of tomaten niet (te) duur zijn, moeten de belastingen worden verhoogd om extra overheidssteun te financieren. Zelfs tijdens epidemieën werd gretig naar compensatie gezocht. Naarmate de inflatie stijgt, lijkt het onvermijdelijk dat alles duurder wordt.

De vraag is hoeveel duurder is. De sector heeft dringend behoefte aan duidelijkheid en perspectief, en in de huidige onzekere marktomgeving is het veel minder waarschijnlijk dat de winter voorafgaat. Boeren en handelaren zullen zich hier in de toekomst op richten, net nu het ongebruikelijke kasgroentenseizoen van na de overheid tot een goed einde komt.