Nederlanders zijn terughoudend om meer te betalen voor standaardgoederen

Het grootste obstakel voor verduurzaming van de landbouw zijn de hoge kosten van duurzame grondstoffen. Uit onderzoek blijkt dat de meeste Nederlandse consumenten niet bereid zijn meer te betalen voor standaardproducten, terwijl de productiekosten momenteel hoger zijn dan bij niet-standaardproducten. De Nederlandse agrarische sector is ook sterk afhankelijk van de exportmarkt, dus de betalingsbereidheid van buitenlandse consumenten voor vaste goederen zou moeten toenemen.

In opdracht van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselvoorziening heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) onderzoek gedaan naar prijsvorming in de voedselketen voor randvoorwaarden op duurzame en niet-duurzame producten en duurzaamheid. ACM heeft Wageningen University & Research gevraagd een deel van het onderzoek uit te voeren. De rapportage van dit onderzoek is een vervolg op de Agrovoedingsmonitor 2020.

De resultaten van de Agro-Nutrient Monitor 2021 bevestigen de resultaten van de vorige monitor, wat betekent dat de extra kosten van biologische productie meestal worden gecompenseerd door de hogere prijzen die fabrikanten voor deze producten kunnen krijgen. Supermarkten maken echter over het algemeen een lage nettowinst op biologische producten. In de monitor is ook gekeken naar de kosten voor boeren om over te stappen op de productie van duurzame producten. De meerkosten van het produceren van biologische producten worden momenteel gedragen door een kleine groep consumenten die bereid is een hogere prijs voor deze producten te betalen. Echter, naarmate het aanbod van biologische producten toeneemt, zouden meer consumenten bereid moeten zijn deze hogere prijs te betalen. Dat is het grootste obstakel om over te stappen op duurzame landbouw.

In een brief aan de ACM-minister schetst hij de mogelijke manieren om de Nederlandse landbouw te verduurzamen. Om de binnenlandse vraag te stimuleren, kunnen subsidies en btw-verlagingen worden gebruikt om duurzame maakgoederen goedkoper te maken voor de consument. Meer samenwerking tussen stabiliteitslabels op Europees niveau zal het voor fabrikanten gemakkelijker maken om premies voor deze producten in het buitenland in rekening te brengen.

Het is echter onwaarschijnlijk dat maatregelen om de vraag te vergroten zelfvoorzienend zullen zijn. Maatregelen om de productie te beheersen kunnen nodig zijn, d.w.z. contracten tussen boeren moeten aan een hoge mate van consistentie voldoen, de wettelijke minimumstabiliteitseisen verhogen, vrijwillige inkoop van onveranderlijke boeren of, in extreme gevallen, onteigening van boeren. Deze maatregelen zullen uiteraard verstrekkende gevolgen hebben voor de sector, die nader moeten worden onderzocht.

Voor meer informatie:
Wageningen Universiteit & Onderzoek
www.wur.nl