Wat betekenen de Nederlandse verkiezingen voor Europa?

Wat leidde tot de sterke stijging van de steun voor extreemrechts in Nederland?

De Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders heeft bij eerdere verkiezingen goed gepresteerd, vooral in 2010, toen zij ruim 15 procent van de stemmen behaalde en de eerste regering van aftredend premier Mark Rutte steunde. Dit succes was echter ongekend. De 23,5 procent van de stemmen voor de PVV vertaalt zich in 37 zetels van de 150, waarmee het de grootste fractie in de Tweede Kamer is.

De sterke stijging van de steun is te verklaren door het feit dat Rutte in juli aan de macht kwam De vierde regering viel Over het migratievraagstuk. Rutte’s opvolger, Dylan Yesilgoz, als leider van de centrumrechtse Partij voor Vrijheid en Democratie (VVD), gokte erop dat migratie een centraal thema in de campagne zou worden, wat de deur leek te openen voor een samenwerking met de PVV van Wilders. Het is iets wat Rutte de afgelopen tien jaar resoluut heeft afgewezen. Als reactie daarop temperde Wilders snel zijn opruiende retoriek – de media noemden hem ‘Milders’ – om de kiezers duidelijk te maken dat de stem voor de PVV deze keer niet voor niets zou zijn.

Bestaat er een weg naar een coalitie die BVV in staat stelt rechtstreeks te regeren? Welk beleid zou Wilders als premier kunnen doorvoeren?

Dat klopt, maar het kan een heel moeilijke evenwichtsoefening zijn. De twee potentiële coalitiepartners van Wilders – de centrumrechtse VVD en het Nieuw Sociaal Contract (NSC), de nieuwe partij van Peter Omdzig, een voormalige christen-democraat die zich op een centrumrechts anti-corruptieplatform bevond – hebben duidelijk gemaakt dat ze dat zullen doen. tolereer het niet. Sommige PVV-standpunten zijn tegen de Nederlandse grondwet, zoals het sluiten van moskeeën. Yesilgoz heeft zich geïdentificeerd als zijn partij Wilders zal niet toetreden tot de regering, maar staat open voor het verlenen van tijdelijke steun aan een minderheidsregering. Ondertussen blijft Omtzigt vage uitspraken doen over regeren in een coalitie met Wilders.

Als Wilders erin slaagt een regering te vormen, zal hij in dezelfde stijl regeren als de rechtse Italiaanse premier Giorgia Meloni. Meet opnieuw Haar vele radicale stellingen. Met andere woorden: Wilders zal zijn dromen van een referendum over het verlaten van de Europese Unie (EU) en zijn verliefdheid op de Russische president Vladimir Poetin laten varen, en in plaats daarvan een meer gematigd, centrumrechts beleid nastreven.

Immigratiebeleid en openbare orde zijn een ander verhaal. Een potentiële regering-Wilders zou in beide kwesties een veel harder standpunt innemen. Wat het klimaatbeleid betreft, zou de regering-Wilders de boeren sparen wat sommige potentiële coalitiepartners (zoals de Farmer Citizens Movement) beschouwen als buitensporige doelstellingen voor koolstofreductie, en de geleidelijke overgang naar een wereld met een netto nul-koolstofuitstoot vertragen.

Welke invloed kan een PVV-regering hebben op de Europese samenwerking, zoals op het migratiebeleid van de EU?

Het is geen toeval dat de eerste EU-president die Wilders begroette de Hongaarse Viktor Orbán was, die wil dat de EU strenger wordt tegen asielzoekers en immigratie in het algemeen. Na de overwinning van de partij van Robert Fico bij de Slowaakse verkiezingen in september lijdt het geen twijfel dat het EU-migratiebeleid zich verder naar rechts zal blijven bewegen en op dezelfde golflengte zal blijven. Verwacht meer pijnlijke deals zoals ‘geld voor vluchtelingen’. Degenen die al zijn aangevallen Samen met Libië, Tunesië en Turkije proberen wanhopige Palestijnse vluchtelingen, vooral tijdens het conflict tussen Israël en Hamas, de Middellandse Zee over te steken naar Europa.

Op het gebied van het klimaatbeleid zal de EU gedwongen zijn haar ambitieuze agenda terug te schroeven en meer te doen om degenen te compenseren die er niet in slagen om naar een netto-nul-uitstoot te evolueren. Wat het economisch beleid betreft, zou een regering-Wilders een harde houding aannemen ten aanzien van schulden en tekorten. Dat zou slecht nieuws zijn voor veel van de toekomstplannen van de EU, waaronder meer geld uitgeven aan defensie – vooral hulp aan Oekraïne in de aanhoudende oorlog met Rusland – en meer investeren in duurzame energie en industriebeleid.

Duidt de overwinning van Wilders op toenemend euroscepticisme of is het een uitschieter vergeleken met andere recente verkiezingen?

Zolang immigratie en het milieu belangrijke zorgen zijn voor de Europese kiezers, is dit geen uitschieter. Zelfs in Polen won de rechtse, populistische Partij voor Recht en Rechtvaardigheid (PiS) in oktober de verkiezingen van het land met een aardverschuiving, ondanks het verlies van haar parlementaire meerderheid.

Deze trend is ook elders aanwezig. De extreemrechtse Nationale Rally van Frankrijk van Marine Le Pen heeft 28 procent van de stemmen vóór de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni 2024, 8 punten voorsprong op de Renaissance-partij van president Emmanuel Macron. In Duitsland blijft het extreemrechtse Alternatief voor Duitsland (AfD) nu de op een na grootste partij met 22 procent steun. In België zal de nationalistische partij Vlaams Belang bij de nationale verkiezingen van volgend jaar de grootste partij worden. Ondertussen zit extreemrechts momenteel in de regering in Finland, Hongarije, Italië en Slowakije, terwijl het in Zweden klaar is voor een minderheidsregering.

Nu de centrumlinkse sociaal-democraten en groene partijen in Europa hun steun blijven verliezen, en centrumrechtse partijen steeds meer de retoriek (en soms het beleid) van extreemrechts overnemen, wordt het vinden van een gemeenschappelijke basis in het centrum een ​​steeds grotere uitdaging. Dit ondermijnt elke hoop op een nieuwe, stabiele coalitie die terugkeert naar het Europees Parlement, vooral gezien het vooruitzicht dat rechtse partijen het overal beter zouden kunnen doen dan de huidige peilingen suggereren. Hoewel de huidige Commissievoorzitter Ursula van der Leyen de voorkeur heeft voor een tweede termijn, zal dit het samenstellen van een nieuwe Europese Commissie lastig maken. Dit alles leidt tot slecht nieuws voor EU-ambtenaren in Brussel, aangezien hun banen moeilijker zullen worden.