Glutenvrij en insectenvriendelijk: Boekweit keert terug op Nederlandse boerderijen | Nederland

ohBiologische boer Kees Chijbenga ziet een zee van witte en lichtroze bloemen voor zich. Het is half juli en miljoenen kleine boekweit (Phagopyrum esculentum) bloemen wiegen in de wind op zijn boerderij in de Nederlandse provincie Trent. Chijpenga is blij dat het gewas bruist van allerlei insectenbestuivers. De derde generatie boer zegt: “Ik ben erg blij om boekweit te verbouwen.

Sijpenga is een van de 23 boeren in de noordoostelijke provincies Groningen en Trente die deel uitmaken van een ambitieus, inclusief landbouwproject om de boekweitteelt in het land te herstellen.

Boekweitmeel, gemaakt van de zaden van de plant, is een belangrijk ingrediënt in populaire Nederlandse gerechten. Pannenkogen (dunne, platte pannenkoeken) en poffertjes (fluffy mini pancakes), maar bijna al het meel wordt geïmporteerd. “In het begin van de 19e eeuw was boekweit na rogge het grootste gewas van het land”, zegt adviseur biologische landbouw Peter Bruhl. “Het was destijds het hoofdvoedsel van het land.”

Maar toen de toegang tot synthetische meststoffen in de 20e eeuw toenam, schakelden boeren over op gewassen met een hogere opbrengst en meer winst. “Aardappelen werden het hoofdvoedsel en de boekweitteelt verdween volledig”, zegt Bruhl.

In 2019 is Bruhl een serieuze poging begonnen om de boekweitteelt in Nederland nieuw leven in te blazen. Het is glutenvrij en rijk aan antioxidanten en vezels, heeft zijn markt een boost gegeven, maar de inspanningen van brule worden gevoed door zijn reputatie als een bestuivervriendelijk gewas. Meer dan de helft van de bijensoorten in Nederland wordt bedreigdEn bestuivervriendelijke landbouw is van cruciaal belang voor het behoud ervan.

In een pilot vier jaar geleden plantte een boer in Groningen onder begeleiding van Brühl boekweit op één hectare. De proef werd als een succes beschouwd en nu telen 23 boeren het gewas op 85 hectare in Groningen en Trento. “Wat tot nu toe goed heeft gewerkt, is dat boeren geïnteresseerd zijn en dat we het programma kunnen uitbreiden”, zegt Burul.

Boekweit, een zomergewas, groeit goed op de arme zandgronden van Oost-Nederland. Er is een gewas Weinig bekende plagen of ziekten Hoewel het erg vorstgevoelig is, bracht elke gecultiveerde hectare in 2021 gemiddeld 1.750 kg zaden (met schillen) op, iets onder de doelstelling van 2.000 kg, voornamelijk door het slechte weer tijdens de bloei.

Boekweit is geweldig Cover crop, verbetert de bodemgezondheid, terwijl het dichte bladerdak onkruid onderdrukt. Op hetzelfde land verbouwen boeren zoals Chijpenga granen, meestal tarwe, in de winter, gevolgd door aardappelen, suikerbieten of andere groenten in de lente.

In de zomer teelt Sijpenga boekweit in reepjes naast andere biodiversiteitsvriendelijke gewassen zoals erwten en lupinen (gekweekt voor hun bonen). De zaden worden half mei gezaaid en beginnen na een maand te bloeien. De rijke nectar die door miljoenen bloemen wordt geproduceerd, trekt talloze bijen en wilde bestuivers aan. Een lange bloeiperiode – tot de oogst eind augustus – zorgt voor een constante aanvoer van voedsel voor insecten, vooral op momenten dat nectar schaars is in landbouwgebieden.

Thijs Fijn is universitair docent aan Wageningen Universiteit in Nederland. Hij bestudeerde de insectendiversiteit in deze boekweitvelden. “Volgens ons onderzoek heeft een hectare boekweitveld op elk moment tijdens de piekbloei gemiddeld 6.500 wilde bestuivers, dat is 51% van alle aanwezige bestuivers”, zegt hij. “Deze omvatten 28 soorten zweefvliegen, 12 soorten wilde bijen en 13 soorten vlinders.” De overige 49% van de bestuivers zijn bijen.

Fijen en zijn collega’s merkten op dat bijen worden aangetrokken door boekweitvelden, waardoor de omgeving beschikbaar wordt voor wilde bestuivers en de concurrentie om voedsel wordt verminderd. “Dit toont het enorme potentieel van boekweitteelt voor het behoud van de biodiversiteit in agrarische landschappen”, zegt Figen.

Tijdens de hoofdbloei (half juli tot begin augustus) worden twee bijenkasten per hectare bij de boekweitpercelen gedurende twee tot drie weken geplaatst. Figen zegt: “Ons onderzoek toont aan dat het voor een bepaalde tijd houden van de bijenkorf geen sterke negatieve effecten heeft op wilde bestuivers. Maar het is wel nodig voor hogere opbrengsten, waar de boer uiteindelijk blij mee is.

Ongeveer de helft van de boekweitboeren is biologisch gecertificeerd en nog veel meer zijn bezig om gecertificeerd te worden. Chijpenga gebruikt mest van zijn 3.000 scharrelkippen om zijn land te bemesten.

Hoewel de boekweitonderneming gestaag is gegroeid, was de reis niet gemakkelijk. Bruhl moest veel proeven en tests uitvoeren, waaronder het importeren van verschillende soorten zaden om degene met de hoogste opbrengst te vinden, het verwijderen van de zaden uit een fabriek in Polen en het overtuigen van een Nederlandse plant om zijn apparatuur aan te passen om de zaden te verwerken.

“Elk dorp in het oosten van Nederland had 150 jaar geleden een boekweitpelmolen”, vertelt Bruhl. “Toen we begonnen, was er geen enkele molen meer in het land. We moesten naar Polen.

Bruhl ziet markten voor gepelde zaden en schillen die kunnen worden gebruikt als natuurlijke vulling voor kussens. “Tot nu toe is er genoeg interesse van kopers dat we alle producten kunnen verkopen”, zegt hij. “Maar ik ben altijd op zoek naar nieuwe markten.

“Je moet de verschillende stappen in de waardeketen met elkaar verbinden, zodat er een goede balans is tussen de prijs die boeren nodig hebben en de prijs die consumenten bereid zijn te betalen”, voegt hij eraan toe.

Land Van Ans – een burgercollectief dat namens haar leden gedegradeerde landbouwgrond koopt en herstelt – is een van de partners in het Boekweitproject. Het werkt samen met bakkerijen en pastamakers om boekweit om te zetten in populaire producten zoals koekjes, crackers en pasta. Franke Remerie, mede-oprichter van Land van Ons, zegt: “Het is belangrijk om mensen en boeren te laten zien dat landbouw ook anders kan.”

erin Online winkelLand van Ann’s verkoopt hele, gepelde boekweitkorrels (te koken als rijst) en geroosterde boekweit (pap genoemd). kasja, populair in Oost-Europa) en fijngemalen boekweitmeel, evenals boekweitdoppen. “We krijgen zeer positieve reacties op onze producten”, zegt Remeri.

Ondertussen gaat Brule verder met plannen om de productie uit te breiden. “We hopen volgend jaar dubbel zoveel boekweit te krijgen als dit jaar”, zegt hij. “Het is voor Nederland van groot belang om dit type gewas terug te krijgen om de biodiversiteit te herstellen.”

Lees hier meer over uitsterven en volg Biodiversity Reporters Phoebe Weston En Patrick Greenfield op Twitter voor al het laatste nieuws en functies