Oude documenten bieden het eerste voorbeeld van menselijke houtbewerking

Bijna een half miljoen jaar geleden verzamelden mensen in Afrika hout om grote constructies te maken, aldus A Stadion Woensdag gepubliceerd beschrijft grillige en puntige boomstammen begraven onder zand in Zambia.

Deze ontdekking verbetert het historische record van structurele houtbewerking aanzienlijk. Vroeger waren de oudst bekende voorbeelden van dit vaartuig 9.000 jaar oude platforms aan de rand van een Brits meer.

Oude houtproducten zijn uiterst zeldzaam omdat organische materialen doorgaans in de loop van duizenden jaren uiteenvallen, zegt Anneke Melkes, een archeoloog aan de Universiteit van Reading, die niet betrokken was bij de nieuwe studie die verscheen in het tijdschrift Nature. ‘Hij onthoudt het bijna nooit,’ zei ze.

Het is niet duidelijk wat de vroege mensen in Afrika aan het bouwen waren. Dr. Milks zei dat de nieuwe ontdekking suggereert dat ze het hout niet alleen gebruikten om speren of graafstokken te maken, maar ook in ambitieuzere creaties zoals platforms of looppaden.

‘Ik denk dat de meeste vroege menselijke groepen hout in een of andere vorm gebruikten’, zei ze. “Wij zien het gewoon niet.”

Een internationaal team van wetenschappers ontdekte de boomstammen in 2019 bij een enorme waterval in Zambia, bekend als Kalambo Falls. Daar daalt de Kalambo-rivier 230 meter voordat hij uitmondt in het Tanganyikameer.

Voor archeologen heeft de site een bewogen geschiedenis. In de jaren vijftig vond de Britse archeoloog Desmond Clark oude stenen werktuigen bij de watervallen, evenals stukken hout waarvan hij suggereerde dat ze werden gebruikt voor het graven van stokken en speren. Andere stukken zagen eruit alsof ze verbrand waren. Het zou een van de eerste bewijzen zijn geweest dat mensen brand stichtten.

Begin jaren 2000 was echter een groot deel van de glans van Dr. Clarks ontdekking verdwenen. Om te beginnen heeft hij nooit een consistente bepaling van de ouderdom van hout verkregen. De enige betrouwbare methode die destijds beschikbaar was om de leeftijd te bepalen was radiokoolstofdatering, die alleen kon worden gebruikt op objecten die minder dan 50.000 jaar oud waren. Het is bewezen dat de boomstammen bij Kalambo Falls nog ouder zijn, maar hoe oud zijn ze?

Andere onderzoekers vroegen zich af of mensen daadwerkelijk houten voorwerpen maakten. Dr. Clark gaf toe dat het waarschijnlijk takken waren die in de Kalambo-rivier waren gevallen en een nieuwe vorm hadden gekregen door zandkorrels die werden meegevoerd in het water dat naar de watervallen stroomde.

In 2006 keerden Lawrence Parham, een archeoloog aan de Universiteit van Liverpool, en zijn collega’s terug naar Kalambo Falls. Tegen die tijd hadden onderzoekers een nieuwe methode ontwikkeld om de ouderdom van archeologische vindplaatsen te bepalen, waarbij ze gebruik maakten van de manier waarop kwartskorrels als geologische klokken konden functioneren. Wanneer uraniumatomen die van nature in de aarde voorkomen, vervallen, geven ze energie vrij die gevangen zit in het kwarts. In de loop van de tijd slaan de granen steeds meer energie op, die wetenschappers later in hun laboratoria kunnen meten. Hoe hoger de energie, hoe ouder het monster.

Tijdens hun reis naar de Kalambo-watervallen in 2006 vonden wetenschappers meer stenen werktuigen. Geoff Dowler, een geofysicus aan de Aberystwyth Universiteit in Wales, verzamelde zand van rivieroevers en bracht de daaropvolgende jaren door met het meten van de energie die daarin vastzat. . Hij concludeerde dat de oudste sedimentlagen met stenen werktuigen tussen de 300.000 en 500.000 jaar oud zijn.

Dit betekent dat gereedschappen werden gemaakt lang voordat de moderne mens evolueerde. Wetenschappers vermoeden dat ze mogelijk zijn gemaakt door een eerdere soort die in Zambia is gevonden, bekend als Homo heidelbergensis.

De onderzoekers maakten in 2019 opnieuw een reis naar de watervallen en Dr. Dowler was van plan een robuustere dateringstechniek te gebruiken op basis van veldspaatkorrels in plaats van kwarts.

Maar toen ze op de oude locatie van Dr. Clark aankwamen, ontdekten ze dat hij verdwenen was. In de dertien jaar sinds hun laatste reis heeft de rivier zich afgewend. Het enige dat overbleef was een moeras vol riet.

Gelukkig heeft Dr. Barham een ​​alternatief plan opgesteld. Vóór de expeditie gebruikte hij Google Earth om een ​​veelbelovende strook strand langs de Kalambo-rivier te identificeren. Toen ze daar aankwamen, zag Dr. Barham onmiddellijk een stok uit het zand steken. In het water vond hij een scherpe punt die perfect aan het ene uiteinde van de stok paste. Als hij een jaar later was gekomen, waren de fragmenten misschien weggevaagd. “Het was gewoon een geluksmoment”, zei Dr. Barham.

In hetzelfde gebied vonden onderzoekers stenen werktuigen samen met hout in de vorm van wiggen en de letter V, wat duidelijke tekenen zijn van handarbeid.

Dr. Dowler gebruikte veldspaatkorrels om de ouderdom van de artefacten te bepalen. Hij ontdekte dat de objecten uit drie verschillende tijdperken kwamen: 487.000 jaar geleden, 390.000 jaar geleden en 324.000 jaar geleden. Het is waarschijnlijk dat mensen gedurende die periode aan de rivier leefden of er gedurende duizenden generaties naar terugkeerden.

Aan het einde van het veldseizoen in 2019 deden onderzoekers hun meest opwindende ontdekking. In de oudste zandlaag ontdekten ze een 1,20 meter hoge boomstam van een kleine Afrikaanse boom die bekend staat als Zaheer-struik. Bij het puntige uiteinde van de boomstam merkten onderzoekers een grote inkeping op. Terwijl ze verder groeven, realiseerden ze zich dat het uitgegraven deel van de boomstam op de stam van een grotere boom rustte.

Toen de onderzoekers het hout blootlegden, maakten ze beelden met een hoge resolutie. Op de beelden waren haksporen op de romp en de romp te zien, wat erop wijst dat mensen bijlen en schraapgereedschap gebruikten. “Dit is opzettelijk,” zei Dr. Barham. “Dit is opzettelijk.”

Dr. Milks zei dat het fotograferen van oude houten voorwerpen, zodra ze werden ontdekt, van cruciaal belang was om te begrijpen hoe ze werden gemaakt. Door het drassige zand kon het hout honderdduizenden jaren vrijwel onveranderd overleven. Maar wanneer oud hout opnieuw aan de lucht wordt blootgesteld, kan het binnen enkele minuten essentieel bewijsmateriaal verliezen. “Het kan krimpen, het kan verdraaien, er kunnen allerlei dingen gebeuren,” zei Dr. Milks.

Dr. Barham en zijn collega’s werkten samen met John Mukuba, een traditionele Zambiaanse houtbewerker, om hun bevindingen te interpreteren. Ze vermoeden dat mensen levende bomen omhakken met stenen bijlen. Vervolgens werkten ze aan het hout, zodat de twee stukken in elkaar konden passen tot een grotere structuur.

Dr. Barham speculeerde dat de torso en de torso deel uitmaakten van een constructie die op de moerassige grond langs de Kalambo-rivier was gebouwd. “Het gaat erom je voeten droog te houden, je eten droog te houden of je brandhout droog te houden”, zei hij.

‘Verplaats jezelf in de geest van iemand die daar ongeveer 480.000 jaar geleden woonde en een geweldige geest had’, zei hij. “Wees niet bang voor complexe suggesties.”