Zijn we getuige van het einde van de ruimtevaartambities van Roscosmos?

Het was een verhaal over twee ruimteprogramma’s. Zondag ging de Russische Luna-25-lander kapot terwijl hij zich voorbereidde om de volgende dag op de zuidpool van de maan te landen, om vervolgens tegen het maanoppervlak te botsen. Als het land was geland, zou het de eerste terugkeer van het land naar de maan zijn geweest sinds 1976, toen het bekend stond als de Sovjet-Unie. In plaats daarvan werd het uiteindelijk weer een blauw oog voor een belegerd ruimteprogramma.

Een paar dagen later landde de Indiase lander Chandrayaan-3 met succes op de zuidpool van de maan, waardoor India het vierde land was dat op het oppervlak van de maan landde, na de Sovjet-Unie, de Verenigde Staten en China. Daar hopen onderzoekers een rover in te zetten om ijs en grond in de regio te zoeken en te bestuderen, waarvan velen vermoeden dat deze waardevolle hulpbronnen bevat die van vitaal belang zijn voor toekomstige maanmissies.

Hoewel het een grotendeels succesvolle missie was, benadrukte de Chandrayaan-3-lander de relatieve achteruitgang van de Russische civiele ruimtevaartorganisatie Roscosmos. Het had zijn positie op het wereldtoneel een klap zien krijgen in de nasleep van de invasie van Oekraïne, en was al aan het bijkomen van een litanie van gênant nieuws, van de tirades van zijn voormalige baas Dmitry Rogozin tot meerdere levensbedreigende incidenten. Veroorzaakt door de astronauten op het internationale ruimtestation. Het mislukken van Luna-25 doet twijfels rijzen over de langetermijnambities van Roscosmos, en over de vraag of we wel of niet getuige zijn van het dodelijke geratel van de Russische ruimtevaartambities.

“De problemen met Roscosmos bestonden zeker al vóór de invasie van Oekraïne”, vertelde John Logsdon, oprichter van het Space Policy Institute aan de George Washington Universiteit, aan The Daily Beast. Hij zei dat de problemen die het Russische ruimtevaartprogramma teisteren dezelfde problemen weerspiegelen die het land al tientallen jaren teisteren, inclusief regelrechte Kafkaëske bureaucratie en financiële onregelmatigheden.

“Ze hadden niet genoeg financiering of niet genoeg prioriteit, maar er was wel veel corruptie”, zei Logsdon.

Een gebrek aan financiering heeft het eens zo trotse ruimtevaartprogramma lamgelegd. In 2015 verlaagde de Russische regering de uitgaven aan Roscosmos met meer dan een derde als gevolg van de financiële crisis veroorzaakt door westerse economische sancties als reactie op de invasie van Oekraïne in 2014. Dit leidde tot een aanzienlijke vertraging in de plannen van het agentschap om tegen 2023 een eigen ruimtestation te vestigen– Wat niet duidelijk is gebeurd en sinds de aankondiging niet veel ontwikkeling heeft doorgemaakt.

En in 2018 kreeg Roscosmos opnieuw te maken met bezuinigingen ter hoogte van bijna 2,4 miljard dollar. De bezuinigingen veroorzaakten verdere vertragingen in de ruimtevaartambities en in de bouw van de ruimtehavens. Dit ondanks het feit dat de Russische president Vladimir Poetin in hetzelfde jaar zei: “Het is noodzakelijk om de kwaliteit en betrouwbaarheid van ruimtevaartuigen en lanceervoertuigen radicaal te verbeteren.” […] Om het steeds meer bedreigde leiderschap van Rusland in de ruimte te behouden.

Meer recentelijk, in 2021, kondigde Poetin een nieuwe verlaging van de financiering voor Roscosmos aan voor de komende drie jaar als gevolg van de financiële crisis veroorzaakt door westerse economische sancties als reactie op de invasie van Oekraïne (stop ons als je dit eerder hebt gehoord). Op de achtergrond van dit alles stond ook de aankondiging van de ruimtevaartorganisatie dat het in 2020 maar liefst 262,4 miljoen dollar aan inkomsten heeft verloren als gevolg van een verscheidenheid aan problemen veroorzaakt door de COVID-19-pandemie.

Desondanks drukt Poetin nog steeds de wens uit dat Roscosmos de ruimtevaartambities van het land in hun vroegere hegemonie zal herstellen, waarbij hij zich zorgen maakt dat deze snel zal worden ingehaald door westerse concurrentie van bijvoorbeeld SpaceX. Een groot deel hiervan kan echter waarschijnlijk worden toegeschreven aan Poetins wens dat het land de ruimte zou domineren voor geopolitieke in plaats van voor wetenschappelijke doeleinden.

Logsdon legde uit dat dit te zien is aan de focus van Moskou op de Russische lucht- en ruimtevaartmacht, en aan zijn reactie op de Amerikaanse lucht- en ruimtevaartmacht. Deze tak heeft niet alleen de meeste aandacht als het gaat om de ruimtevaartambities van Rusland, maar controleert ook de middelen die nodig zijn voor ruimteverkenning.

“Het Russische equivalent van de ruimtemacht van het leger heeft de afgelopen tien jaar prioritaire financiering gekregen”, zei hij. “Ze hebben een breed scala aan militaire vermogens ontwikkeld die de Verenigde Staten enigszins als een bedreiging beschouwen.”

‘Het leger controleert alle lanceervoertuigen,’ voegde Logsdon eraan toe. Dit betekent dat Roscosmos de autonomie en autonomie mist om missies uit te voeren in vergelijking met die van NASA.

Er is ook de ongebreidelde corruptie die overal in Roscosmos heeft plaatsgevonden, verergerd door de voormalige baas, Rogozin. Hoewel hij sindsdien zijn ambt heeft verlaten in de nasleep van de Oekraïense invasie, geven veel ruimtedeskundigen Rogozin de schuld van de huidige toestand van het agentschap.

Onder zijn hoede heeft Roscosmos een reeks gênante mislukte lanceringen doorgemaakt en op grote schaal te lijden gehad onder corruptie. Het verduisteren van fondsen voor de bouw van de Vostochny-cosmodrome in Oost-Rusland – dezelfde ruimtehaven van waaruit de noodlottige Luna 25-satelliet werd gelanceerd – heeft in 2021 geleid tot gevangenisstraffen voor vier voormalige leidinggevenden van bouwbedrijven.

Dit brengt ons bij de dag waarop Roscosmos’ nieuwste maanruimtevluchtplan instortte. Deze mislukking vertegenwoordigt een grote tegenslag voor de hoop van het agentschap om voet aan de grond te krijgen op de maan, die een schitterende prijs is geworden voor de ruimtevarende landen van de wereld.

Dit komt door het feit dat wordt aangenomen dat de maan – vooral de zuidpool – rijk is aan hulpbronnen en materialen waar toekomstige maankolonies uit kunnen putten, zoals water en mineralen. Dit is de reden waarom China en India onlangs rovers naar de maan hebben gestuurd. Dit is ook de reden waarom de Verenigde Staten en NASA miljarden dollars in het Artemis-programma hebben gestoken om Amerikaanse astronauten naar de maan terug te brengen en een permanente basis te vestigen.

“Er wordt zeer sterk gespeculeerd dat er grondstoffen in de kraters zitten [lunar] “Antarctica heeft zowel technische en economische waarden als wetenschappelijke interesse”, zei Logsdon. “Er is een ‘race’ om als eerste de Antarctische regio te bereiken.”

Nu Roscosmos echter optreedt met beide handen op de rug gebonden, ligt de onderneming nu ver achter op de concurrentie, wat Poetin ook mag zeggen. De Russische ruimtevaartindustrie is niet zo geavanceerd en goed gefinancierd als in het Westen, waar particuliere bedrijven als SpaceX en Blue Origin bogen.

Dit betekent niet dat Roskosmos al moet worden afgeschreven, waarschuwde Logsdon. Hij voegde eraan toe: “Het hangt af van hoe het Russische leiderschap op deze mislukking reageert.” “Ze kunnen zeggen – zoals de Verenigde Staten deden na het falen van de shuttle, of de brand van de Apollo 1, of een aantal van onze mislukkingen op Mars – dat dit onaanvaardbaar is en dat we terug moeten naar waar we willen zijn. Of ze kunnen zeggen: : laten we geen goed geld naar geld gooien. Het slechte, het onderschatten van het burgerprogramma.

Maar voorlopig ziet het er somber uit voor Roscosmos. Het beroemde Sovjet-Russische ruimteprogramma toonde ooit een bijna volledige dominantie als het om de ruimte ging. Het heeft helden als Yuri Gagarin voortgebracht, en baanbrekende gebeurtenissen zoals de eerste kunstmatige satelliet in een baan om de aarde en interplanetaire sondes naar Venus en Mars.

Nu is ze, ondanks haar verheven ambitie, een schaduw van haar vroegere zelf: een slachtoffer van haar eigen corruptie, incompetentie en hebzucht.